Khởi nghiệp, tìm vốn ở đâu?

Chưa bao giờ khởi nghiệp trở thành một trào lưu mạnh mẽ được cộng đồng doanh nghiệp (DN), nhà nước quan tâm phát triển như hiện nay. Thế nhưng, một trong những thách thức lớn nhất đối với các dự án khởi nghiệp là việc tìm vốn và huy động vốn, đặc biệt cho các giai đoạn ươm mầm. Báo Người Lao Động ghi nhận các ý kiến xung quanh câu chuyện này.

Ông VÕ TẤN HOÀNG VĂN, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB):

Khó trông chờ vào ngân hàng

Đặc thù của DN khởi nghiệp là chỉ có ý tưởng mà thường ngân hàng không đánh giá được, như việc DN nói có thể thiết kế một bóng đèn tiết kiệm điện 50% nhưng chúng tôi không có khả năng đánh giá, trong khi tài sản lại không rõ ràng vì đây chỉ là ý tưởng, chưa kể đầu ra của sản phẩm cũng không hề đơn giản. Với các ý tưởng này, tập đoàn lớn có thể mua lại và phát triển lớn hơn trong 2-3 năm nên chu kỳ sản phẩm của dự án khởi nghiệp khá ngắn và không bền vững.

Kinh nghiệm ở các nước đối với những trường hợp này, các quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ mua cổ phần của DN khởi nghiệp hoặc các DN lớn, tập đoàn lớn đầu tư vào chứ ngân hàng không thể cho vay. Thời gian vừa qua, chúng tôi cũng bị áp lực khi nhà nước nói khởi nghiệp cần được ủng hộ nhưng ngân hàng lại không cho vay.

Thực tế, bản thân các ngân hàng có thể tham gia bằng cách thành lập các quỹ đầu tư rồi bơm vốn vào các dự án khởi nghiệp chứ không phải cho vay nhưng quy định này hiện bị hạn chế và các ngân hàng không được góp vốn. Đầu tư cho DN khởi nghiệp là cần thiết nhưng cách làm không thể trông cậy ngân hàng mà phải căn cứ vào các quỹ hỗ trợ, quỹ tương hỗ, quỹ đầu tư mạo hiểm…

Ông LÊ QUỐC VINH, Chủ nhiệm CLB DN khởi nghiệp tỉnh Bến Tre:

Tìm vốn ưu đãi

Khó khăn hiện nay là các ý tưởng khởi nghiệp cần vốn nên tỉnh Bến Tre đang có những hướng hỗ trợ cho cá nhân khởi nghiệp tiếp cận vốn từ quỹ đầu tư khởi nghiệp (theo cam kết của các DN hiện quỹ có khoảng 3 tỉ đồng và đang tích cực huy động thêm). Quỹ đầu tư khởi nghiệp của tỉnh sẽ tổ chức các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp và một phần dành hỗ trợ vốn trực tiếp cho các dự án… Đặc biệt, lãnh đạo tỉnh cũng làm việc với các ngân hàng thương mại trên địa bàn để làm sao có nguồn vốn ưu đãi dành cho DN khởi nghiệp. Chúng tôi kỳ vọng nguồn vốn từ ngân hàng dành riêng cho các dự án khởi nghiệp với hồ sơ thủ tục, hạn mức cho vay, thế chấp tài sản cũng phải dễ dàng hơn, giúp bạn trẻ khởi nghiệp thành công.

Mục tiêu của tỉnh Bến Tre từ nay đến năm 2020 là có khoảng 500 DN khởi nghiệp. Bến Tre đã triển khai hàng loạt chương trình như thành lập Hội đồng tư vấn DN khởi nghiệp do Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy làm chủ tịch hội đồng, mời thêm các chuyên gia kinh tế, DN tham gia để góp phần cùng tỉnh định hướng, tư vấn nhằm thực hiện các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp. Quỹ đầu tư khởi nghiệp cũng ra đời, trên cơ sở vận động kêu gọi các DN trong và ngoài tỉnh đóng góp, đặc biệt có một CLB doanh nhân ở TP HCM và các địa phương khác, có tâm huyết hướng về Bến Tre hỗ trợ bạn trẻ khởi nghiệp.

Tìm vốn cho khởi nghiệp đã khó, tìm vốn đầu tư cho nông nghiệp càng khó hơn nhiều lần vì mức độ rủi ro cao Ảnh: NGỌC ÁNH

Ông NGUYỄN LÂM VIÊN, Tổng Giám đốc Công ty Vinamit, Phó Chủ tịch CLB DN dẫn đầu:

Muốn đi xa, phải có niềm tin

Cái khó trong bài toán vốn của các dự án khởi nghiệp là ngân hàng cũng phải kinh doanh nên cần tài sản bảo đảm, trong khi các dự án khởi nghiệp hầu hết chỉ có ý tưởng và cơ hội. Ngân hàng không thể “đặt cược” vào các dự án này. Các quỹ đầu tư hoặc DN lớn cũng có thể bỏ tiền vào các dự án này nhưng các bạn trẻ khởi nghiệp có sẵn sàng?

Để quỹ đầu tư, DN lớn góp vốn đồng nghĩa dự án sẽ phải làm theo cách tốt nhất với sự góp ý của các bên, điều này không phải bạn trẻ khởi nghiệp nào cũng thích. Sau cuộc thi dự án khởi nghiệp mới đây, có bạn đến hỏi tôi vay tiền để mở rộng dự án và sẵn sàng trả lãi nhưng tôi lại không nghĩ như vậy. Các bạn trẻ có thể trả được lãi nhưng để trả được cả gốc và lãi thì câu chuyện lại khác. Bởi bản thân nhiều bạn chưa đủ tư duy chiến lược để có dự án đúng đắn, rất dễ rơi vào tình trạng đầu tư không hiệu quả.

Có một sự lấn cấn trong câu chuyện khởi nghiệp hiện nay là tìm vốn từ các quỹ đầu tư, quỹ hỗ trợ của nhà nước thì không dễ, trong khi các quỹ đầu tư mạo hiểm rót vốn thì nhiều DN khởi nghiệp lại không sẵn sàng vì sợ bị thâu tóm trong tương lai. Trên thực tế, với những dự án tốt, dù không có quỹ đầu tư hoặc vốn ngân hàng thì vẫn phát triển được theo dạng “vết dầu loang” nhưng sẽ khó có đột phá. Do đó, muốn đi xa, phát triển mạnh, các bạn trẻ khởi nghiệp cần tìm vốn từ nhiều kênh. Niềm tin rất quan trọng bởi khi DN khởi nghiệp tin tưởng, các nhà đầu tư sẽ hỗ trợ dự án của họ phát triển theo hướng tốt nhất.

Chị HUỲNH NGỌC NHƯ, chủ dự án khăn choàng Long Khánh A (Đồng Tháp):

“Gọi vốn” không hẳn là tiền

Trước khi tham gia cuộc thi dự án khởi nghiệp 2016, cơ sở sản xuất và kinh doanh các sản phẩm handmade ứng dụng từ chất liệu vải dệt của làng nghề dệt khăn choàng Long Khánh A, huyện Hồng Ngự (một trong những dự án vào vòng chung kết cuộc thi Dự án khởi nghiệp 2016 - PV) của chúng tôi đã có sản phẩm bán ra thị trường, tìm được nhà đầu tư góp vốn. Ban đầu, quá trình gọi vốn không đơn giản nhưng khi nhà đầu tư nghe trình bày và ý tưởng sản xuất khăn choàng từ làng nghề dệt, họ đã gật đầu. Chúng tôi đang cố gắng xúc tiến các sản phẩm khăn choàng của làng nghề để cung cấp ra thị trường nhiều hơn, thậm chí xuất khẩu sang các nước khác.

Đúng là có nhiều bạn trẻ khởi nghiệp sẽ ngại DN lớn, quỹ đầu tư tham gia vào khiến “đứa con tinh thần” của mình bị ảnh hưởng nhưng quan điểm của tôi là “ngồi trong bóng tối thì không thay đổi được thế giới”. Nhà đầu tư không chỉ giúp mình tiền bạc mà còn tư vấn tài chính, chia sẻ kinh nghiệm quản trị, phương thức kinh doanh…